Tuesday, July 31, 2007

маргаан гараа ч үү үгүй ч үү

Оллоо сайтад Таван толгойн гэрээний төслийг нийтэлж. Их айхтар том гэрээ юм аа. Зүйл заалт бүрийг нь нэгд нэгэнгүй уншихад цаг гарахым байна. Нээлттэй форум уг гэрээний шударга эсэхэд дүгнэлт гаргачихсан ч юм байна. Надад бол ойлгоход хамгийн амарханаар нь Маргаан шийдвэрлэх заалт л нүдэнд тусахым даа.

Тэр заалт нь:

Арван гурав. Маргаан шийдвэрлэх

13.1.Энэхvv Гэрээтэй холбогдон vvссэн аливаа маргааныг дор дурьдсанаар шийдвэрлэнэ: 13.1.1.Аливаа маргааныг Талууд аль болох харилцан тохиролцож талуудад ашигтай байхаар шийдвэрлэнэ. Хэрэв маргаан гарсан тухай мэдэгдэл явуулснаас хойш жар (60) хоногийн дотор Талууд нэгдсэн шийдвэрт хvрч зєвшилцєхгvй бол уг маргааныг 13.2-т заасны дагуу шийдвэрлэнэ. 13.1.2. Гэрээний 13.1-р заалтын хvрээнд, энэхvv гэрээ хvчин тєгєлдєр болсон єдєр хvчинтэй байх Нэгдсэн Vндэстний Байгууллагын Олон Улсын Худалдааны Хуулийн Комиссийн Арбитрын Дvрэм (НVБОУХХК Дvрэм)-ээр тодорхойлсон журмын дагуу арбитрын шvvхээр эцэслэн шийдвэрлvvлнэ. Шvvхийн vйл ажиллагаа дараахь нєхцлийн дагуу явагдана:

13.2.1. Арбитрын шvvх гурван (3) шvvгчээс бvрдэнэ.

13.2.2. Арбитрын шvvхийн гурван (3) шvvгчийг НVБОУХХК-ийн Дvрмийн 7 болон 8 дугаар зvйлд зааасны дагуу сонгоно.

13.2.3. Шvvх хурал Англи хэл дээр явагдана;

13.2.4 Маргааныг Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу зохицуулж, тайлбарлана. 13.2.5. Арбитрын vйл ажиллагааг Их Британийн Лондон хотод явуулна;

13.2.6. Арбитрын шvvхийн vйл ажиллагааг Лондонгийн Олон улсын арбитрын шvvхийн журмын дагуу явуулна. гэжээ.

Энэ заалтыг харж байхад байнгын болон түр арбитрыг хооронд нь холиод бас ЮНСИТРАЛ-ын Арбитрын дүрэм, Лондонгийн Олон улсын арбитрын шүүхийн журмыг дунд нь мөргөлдүүлээд болж л байгаам байх даа. "Бөөстэй" заалт болчихсон юм шиг.
Гэрээнд заасан ЮНСИТРАЛ-ын Арбитрын дүрмийн дагуу арбитрчаа сонгох гэсэн нь илүү л юм байна. Тэртээ тэргүй Лондонгийн Олон улсын арбитрын шүүхийн дүрмийг хэрэглэхээс цааш. Харин бусад асуудлуудад энэ хоёр дүрмийн алийг нь гол болгож баримтлах нь тодорхойгүй. ЮНСИТРАЛ-ын арбитрын дүрмийг ихэнхдээ түр арбитрын үед хэрэглэхээр тохиролцдог. Хэрэв нэгэнт Лондонгийн Олон улсын арбитрын шүүхийн журмыг хэрэглэхээр болж байгаа бол ЮНСИТРАЛ-ын арбитрын дүрмийг хэрэглэх нь цаг, зардлыг ихэсгэх л байх.
Ер нь яагаад заавал Лондонгийн олон улсын арбитрын шүүхийг сонгосон юм бол? Лондонд арбитрын ажиллагаа явуулна гэдэг нь Английн арбитрын хуулийг хэрэглэнэ гэсэн үг. Олон улсын арбитрын хүрээнд Англи ерөнхийдөө нийтлэг эрх зүйн нөлөөн дор олон улсын орчин үеийн эрх зүйн зарчмаас зарим тал дээр хол хөндий, уян хатан биш байдаг.
Уул уурхан салбар дахь дийлэнх компаниуд маргаанаа гадаадын арбитраар шийдвэрлэхээр гэрээндээ заадаг. Хуучин бол Стокгольмын арбитр гэж их оруулдаг байсан бол одоо Олон улсын худалдааны танхим, Лондонгийн арбитр гээд сонголт хийх боломж их болж. Хөрөнгө оруулалтын маргаан шийдвэрлэх олон улсын төв дээр манай улс хариуцагчаар татагдаад давхиж явснаа ашгүй эвлэрлээр асуудлаа шийдвэрлэсэн байсан. Монголын арбитрыг сонгоно гэхээр ихэнх нь итгэдэггүй гэсэн хариулт өгч байсан. Гол нь өнөөх авилгал, түүний дараа мэргэшлийн дутмаг байдал...
Маргаан гарлаа гэхэд хаана шийдвэрлэх нь чухал ч түүнээс илүү анхаарах ёстой нь хэн шийдэх вэ гэдэг асуудал. Гурван арбитрч нь бүгд гадаадынх байх тохиолдолд Монголын хуулийг хэрэглэнэ гэдэг хэцүү л даалгавар болно. Стокгольм, Лондонгийн арбитрт манайтай холбоотой ганц хоёр хэрэг орж байхад Орос, Польш зэрэг орноос Монголын хуулийн талаар тайлбар бичүүлж авч байсан байгаан. Миний мэдэхээр олон улсын конвенцийн талаарх Монголын байр суурийг бараг л илэрхийлсэн тайлбар хүртэл гаргасан байсан. Ингэхдээ маш хуучинсаг өнцгөөс тайлбар гаргасан байсанд сэтгэл гонсгор байв. Яагаад Монголын талаас тайлбарыг нь авч болдоггүй юм бэ, яагаад Монгол арбитрч байж болдоггүй юм бэ гэхээр нөгөө л нэг хэлний бэрхшээл, мэдээллийн хомс байдал, мэргэшсэн хүн байхгүй гээл асуудал их байхым.
За, Оюу толгойн гэрээ хэзээ ч батлагдлаа, батлагдлаа гээд маргаан гараа ч уу үгүй ч үү, маргаан гарлаа гээд эвлэрээ ч үү үгүй ч үү, эвлэрээгүй байлаа гээд манай засгийн газар нэхэмжлэгч нь ч байхым уу, хариуцагч нь ч байхым уу хэн мэдлээ дээ.

Sunday, July 29, 2007

Swan Lake On Ice

Зун Японд өнжих болсон болохоор халуун бөгчимийг мартагнуулахаар хийчихмээр зүйл мэр сэр хайж өө сууна. Хамгийн баярлууштай нь The Imperial Ice Stars-ын Мөсөн дээрх хунт нуур 8 сарын 29-нөөс 9 сарын 9нд Токиод болох нь ээ.
8 сарын 9нөөс Хятадын балетч-акробатч хос Хунт нуурыг бас тоглохым байх. Реклам нь сэтгэл хөдөлгөчихлөө байна. Үзэх үү дээ болих уу даа хө... гэж эргэж тээнгэлзсэн шиг. Ингэж эргүүтсээр байтал хугацаанд ч болчихлоо бараг.
За жазз бол хаа сайгүй, төрөл төрлөөрөө дүүрэн болох болохоор нэгэнд нь тэгж байгаад очиж баясахым байх.

Friday, July 27, 2007

Дахиад л

Дахиад л... Халуун зун. Гандуу. Сэтгэл бас гундуу. Цээжний гүнд ширгэх шахсан бидний дурсамж уйтахан урсана. Чиний тухай бодол тэртээд зэрэглээтэх.
Дахиад л... Бүлээн бороо. Үнэргүй, амтгүй. Дусал бүр нь гуниг нэмнэ. Газарт хүрэлгүй уур болон дэгдэх. Хайртай гэдэг үг амнаас гарахын зуургүй хамт ууршин сарнина.
Дахиад л... Бөгчим шөнө. Чи бид хоёрыг холдуулна. Салхилаасай. Үл ойлголцолын үүл мананг аваад яваасай. Намрын сэрүүнийг мөрөөдөх. Чамайг ирэхийг хүлээх горьдлого.
Дахиад л...Бүрхэг тэнгэр. Баргар царай. Инээх хүртэл хорлонтой санагдах. Зэвэрч нээгдэхээ больсон сэтгэлийн оньс. Чи намайг орхиод явсан тэр зун.
Дахиад л...

Thursday, July 26, 2007

Би яагаад бэлгэнд дургүй вэ?

что женщина думает о мужских подарках

Подарил мне книгу - намекает, что я дура.
Подарил две книги - намекает, что я дура и мама моя дура.
Подарил три книги - намекает, что он переезжает ко мне со всеми вещами.
Подарил цветы - намекает на мою заурядность.

Мол, этой заурядной дуре, как всегда, дашь цветов, она и заткнётся.
Он подарил мне три розы - одну как обычно, про запас, вдруг потеряю, а двумя точно на похороны намекает.

Пригласил меня в ресторан, чтобы я опять там напилась и танцевала голой на столе.

Он подарил мне путевку на Мальдивы, чтобы я поехала, забыла загранпаспорт и деньги и на таможне выглядела как дура.

Подарил мне бутылку французского вина, чтобы самому её и вылакать! А потом ещё за водкой побежит! А я его ждy опять
Пригласил меня в казино, потому что дурам везёт.

Подарил мне фен, чтобы меня током убило в ванне!

Подарил мне скульптуру какого-то неизвестного скульптора, чтобы я, как дура, не могла подружкам сказать, кто её вылепил!

Подарил ожерелье, чтобы я однажды за какой-нибудь гвоздь зацепилась, и мне голову оторвало!

Подарил туфли на низком каблуке - хочет меня унизить.

Купил туфли на высоком каблуке. Хочет, чтобы я ноги себе переломала, стала инвалидом, и потом можно было ортопедическую обувь со скидкой брать!

Он написал на асфальте под моими окнами: Я тебя люблю, Зина! Я это ему, гаду, ещё припомню, а Зинку убью.

На открытке написал, что ждал меня всю жизнь - намекает, что я опоздала на свидание. Или что я очень старая.

Он подарил мне вазу, чтобы я, не зная, куда её лучше поставить, впала в депрессию.

Подарил диск с записями Димы Билана - хочет, чтобы я ходила с заплаканными глазами и никому, кроме него, была не нужна.

Подарил мне цифровой фотоаппарат, чтобы я с ума сошла, читая инструкцию.

Saturday, July 14, 2007

Долоон сар

Наадам сайхан баяр юм аа. Хуушуураа ч идлээ, бөхөө ч үзлээ, хурданы морио ч харлаа, сурын харвааг ч сонирхлоо. Он айрынхны буянаар монголын телевизийг шууд үзэж сэтгэл баяслаа.
Би гэж хорвоо дэлхийд ганцаараа эжий ааваа алдсан хүн шиг л баяр наадам болохоор л тэр хоёроо үгүйлж баахан гунигладаг хүн л байхымаа. Аавтай наадам л хамгийн гоё байж дээ гэж бодогдоод л. За тэр миний хүний гуниг ч яахав. Харин Он-Айрынхны үйлс нь дэлгэрмээр ач буянаар үзэж хараагүй шинэ телевизийн суваг, нэвтрүүлэг үзлээ. Тэгсэн Унагалдайн мухлаг гээд хүүхдийн хөөрхөн нэвтрүүлэг байдгийм байна. Саяхны дугаар нь жигтэйхэн үндсэрхэг үзэл сурталтай болж өнгөрөв. Тэрхүү нэвтрүүлгээр унагалдай, хөтлөгч охин хоёр үл ялих зүйлээс болж маргалдаж, охин унагалдайг Монголоо мэдэхгүй гэж шүүмжлэнгээ "өвөр монгол юмуу, эсвэл хятад юм уу, чи яг хужаа байх аа" гэснээр том асуудал үүсч, улмаар бие биеээ "хужаа" гэж дуудаж, унагалдай нь охиныг "хужаагийн хийсэн хуушуур" гэснээс болж бөөн уйлаан майлаан болов. Хөтлөгч охин өөрийг нь "хужаа" гэж айхтар муухай доромжлолоо гэж тунирхан гомдож, нэвтрүүлгээ орхилоо гэж айлгаж сандаргав. Тэгж тэгж нэвтрүүлэг юм чинь эвлэрэв. Эвлэрэхдээ "хужаа бол энэ дэлхийн хамгийн муу хүн, "хужаа" гэж дуудах чинь хамгийн муухай доромжлол" гэж дүгнэж, дахиж бие биеээ ингэж муухайгаар хэлэхгүй байхаар хэлэлцэж тохиролцож бие биеэ уучлацгаав. Нэг тэрбум гаруй хятад хүн гомдвол гомдохоор л хэлээд тавьчихдаг юм байнаа.

Хэрвээ гэртээ хогийн сав, халтар аяга тавгаа цэвэрлэхгүй хайхрахгүй хаячихвал халуун зун ялаа батгана, хорхой жоом нь цуглараад, наргиан цэнгээн хийж, үр удмаа үлдээгээд, ёстой хутга тавихгүй идэж, хундага салгахгүй ууж, наадамдаж баясаж. Гал тогоогоо сайхан цэвэрхэн арчлахгүйн бол муусайн хар ялаа, заваан өт гэж мянга зүхээд, хор цацаад арилна гэж байхгүй.
Тэрхүү "дэлхийн хамгийн муу хүмүүс" орчлонгоос гэнэт алга болчихгүйгээс хойш өөрсдөө л бид эддээ эзэн нь болж, чадал мэдлэг сайтай л байж гэмээ нь буянаа хадгалахым биддээ.

За үг олдох нь. Үгийн цөөн, юбканы богино нь гэдэг үг сонссоноос хойш нуршиж чалчах эрс багассан шүү.