"Аугаа жүжигчинтэй хийсэн ярилцлага"
Стивен Ликок
Аугаа жүжигчинтэй уузах гэж нэлээн хүндрэл бэрхшээлийг туулсны эцэст түүний номын сангийн нам гүм өрөөнд ярилцлага авахаар болсон юм. Жүжигчин тухлаг гүн буйдан сандалд сууж бодолдоо автан бидний байгааг ч анзаарахгүй байлаа. Түүний өвдөгний хавьцаа уран сайхнаар авахуулсан зураг нь байх бөгөөд аугаа жүжигчин түүний үл ойлгогдох нууцыг тайлахыг хичээх мэт тас гөлрөн ширтэх аж. Бид энэ зуур түүний тохойн тушаа ширээн дээр тавьсан хар цагаанаар буулгасан сайхан зургийг нь мөн таазнаас дүүжлээстэй гайхалтай хөргийг нь харж амжлаа. Энэ бүхнийг бид сандал дээр суухын зуур л анзаарцгаасан юм. Биднийг тэмдэглэлийн дэвтрээ гаргах үед аугаа жүжигчин бидэн рүү харав.
“Ярилцлага гэнээ?” гэж хэлэхэд нь түүний хоолойноос залхсан ядарсан өнгийг мэдрэгдэв. “Дахиад л ярилцлага!”
Бид бөхийв.
“Сурталчилгаа!” гэж өөрөө өөртөө бувтнан “Сурталчилгаа!. Яагаад заавал бид, жүжигчид, ийм сурталчилгаанд оролцож байх ёстой юм бэ?”
Бид үг бүрийг нь хэвлэж, гаргах бодолгүй байгаа гэж уучлал гуйн тайлбарлатал “Юу?! Хэвлэхгүй гэнээ?! Нийтлэхгүй гэнээ?! Тэгвэл яах гэж...”
Бид түүний зөвшөөрөлгүйгээр хэвлэхгүй гэдгээ нэг юм тайлбарлав.
“Аа тийм учиртай юм бий. ” гэж өнөөх л залхсан байдалтай хэлээд “Миний зөвшөөрөлгүй гэнээ... За за, тэгэхээр би зөвшөөрөхөөс өөр яах билээ. Дэлхий, ард түмэн надаас үүнийг хүлээж байгаа. Юу хүссэнээ л хэвлэ, гарга. Надад магтаал хэрэггүй, нэр хүнд ч хамаагүй. Дараа дараагийн үеийнхэн намайг үнэлэх болно. Гэхдээ...” гэж тэр дууны өнгөө чухал болгоод “надад бичсэн зүйлээ урьдчилж илгээхээ мартав аа. Би зарим нэг засвар хийж магадгүй” гэв.
Бид зөвшөөрсний тэмдэг болж тонголзов.
“За одоо” гэж бид яриагаа эхлэн “таны уран бүтээлтэй холбоотой хэдэн асуулт асуухыг зөвшөөрнө үү. Юуны өмнө таны бодлоор жүжгийн яг ямар төрөлд таны уран чадвар, авъяас илүү тод гардаг вэ? Эмгэнэлт эсвэл инээдмийн жүжиг гээд...” гэж асуув.
“Аль алинд нь” гэж Аугаа жүжигчин хариулав.
“Өөрөөр хэлбэл таны гоц авъяас аль алинд нь давамгайлдаггүй гэсэн үг үү” гэж бид лавлав.
“Үгүй ээ. Миний авъяас аль алинд нь тэргүүлдэг юм” гэж тэр хэлэв.
“Уучлаарай” гээд бид “Бид хэлэх гэсэн санаагаа бүрэн тод гаргаагүй бололтой. Бид юу гэж асуух гэсэн юм бэ гэхээр та өөрийгөө энэ хоёр төрлийн аль нэгэнд илүү сайн байж чаддаггүй гэсэн үг үү гэх гэсэн юм” гэж асуув.
“Үгүй дээ” гээд Аугаа жүжигчин гараа урдаа бариад (бидний сайн мэдэх, шүтэн харах дуртай гайхамшигтай хөдөлгөөн юм) арслан мэт толгойгоо хойш өргөхөд арслангийн дэл шиг үс нь арслангийнх шиг дух руу нь налан унав. Тэрээр “Үгүй дээ. Би аль алинд нь сайн. Миний авъяас эмгэнэлт болон инээдмийн жүжгийн аль алиныг нь шаарддаг юм” гэлээ.
“Өө, тийм үү” гэж бид нэг юм ойлгоод “Тийм болохоор та Шекспирын жүжигт тоглох гэж байгаа юм байна шүү дээ, тийм ээ?” гэж асуулаа.
Аугаа жүжигчин хөмсгөө зангируулав.
“Зөв болгож хэлвэл Шекспирын зан чанар миний тоглолтоор илрэх юм” гэв.
“Өө тэгэлгүй яахав. Нээрээ тийм л дээ” гэж бид өөрсдийн тэнэглэлдээ ичиж ам амандаа бувтнав.
“Би Гамлетын дүрд тоглох гэж байгаа” гэж аугаа жүжигчин үргэлжлүүлээд “Цоо шинэ Гамлет гарч ирнэ гэж хэлэхэд буруудахгүй” гэлээ.
“Шинэ Гамлет гэнээ!” гэж бид гайхсандаа дуу алдан “Шинэ Гамлат? Ийм зүйл байж болно гэж үү?” гэлээ.
“Бололгүй яахав” гэж аугаа жүжигчин хариулаад арслангийн тэргүүн мэт толгойгоо ургаш болгон “Би энэ дүрийг судлах гэж олон жил зарцуулсан. Гамлетын дүрийг өнөөг хүртэл буруу тайлбарлаж байсан” гэв.
Бид гайхан цочирдон сууж байлаа.
“Өнөөг хүртэл бүх жүжигчид” гэж үргэлжлүүлээд “зүрхэлж хэлэхэд өөрсдийгөө жүжигчид гэж нэрлэгсэд, өөрөөр хэлбэл надаас өмнө жүжиглэхийг оролдогсод тэр дүрийг гаргахдаа байнга алдаж байлаа. Тэд Гамлетыг хар нөмрөгтэй тоглож байлаа” гэв.
“Тийм, тийм. Хар нөмрөгтэй байдаг!” гэж бид яриаг таслан дуугарав.
“Тийм шүү. Энэ бол ёстой утга учиргүй юм” гэж аугаа жүжигчин яриагаа үргэлжлүүлэн ард байгаа номын шүүгээнээс хоёр гурван хүнд боть ном гаргаж ирэв. “Та нар Элизабетийн үеийг судалсан уу?” гэлээ.
“Ямар үе гэнээ?” гэж бид даруухнаар лавлав.
“Элизабетийн үе гэж сонссон уу?”
Бид дуугүй л байлаа.
“Эсвэл Шекспирын өмнөх үеийн эмгэнэлт үеийг?” гэж асуув:
Бид нүдээ бууруулав.
“Хэрэв та нар судалсан бол хар нөмрөгтэй Гамлет гэдэг байж болшгүй юм. Та бүхэнд ухаарах сөхөө байваас би тайлбарлаж болно. Шекспирын үед хэн ч хар нөмрөг өмсөж байгаагүй юм. Тийм зүйл ч байгаагүй” гэв.
“Тийм бол та яаж Гамлетыг гаргах вэ?” гэж бид гайхсан, сониучирхсан, бахархсан өнгөөр асуув.
“Бор нөмрөг өмсөнө” гэж Аугаа жүжигчин хэлэв.
“Бурхан минь” гэж бид дуу алдан “Энэ чинь нээлт байна!” гэж бахдав.
“Тийм ээ. Энэ бол нээлт” гэж тэр батлаад “Энэ гэхдээ миний олон санаануудын зөвхөн нэг нь. Миний гол үзэл санаа Гамлетын сэтгэл зүйг илэрхийлэхэд гарна” гэв.
“Сэтгэл зүй гэнээ!” гэж бид асуув.
“Тийм ээ, сэтгэл зүй. Гамлетыг үзэгчдэд ойлгуулахын тулд, би маш их зовлон тээж яваа хүн гэж харуулахыг зорьж байна. Түүнийг Weltschmerz[1] зовоож тарчлааж байгаа. Мөн тэр Zeitgeist[2] –н бүхий л ачааг нуруундаа үүрч яваа. Мөн чанарын хувьд мөнхийн үгүйсгэл түүнийг дагаж байгаа”
“Та түүний үүрч буй ачаа арай дэндүү байжээ гэж хэлэх гэсэн юм уу?” гэж бид аль болох цоглог асуув.
“Түүний хүсэл зориг мохсон” гэж Аугаа жүжигчин бидний асуултыг үл тоомсорлон үргэлжлүүлэн “тэр нэг зүг рүү тэмүүлээд нөгөөг нь хаядаг. Тэр нэг там руу унаад, дараа нь тэнгэр хүртэл нисдэг. Түүний хөл газрыг хайх ч агаар дээр л гишгээд байдаг” гэв.
“Гаймшигтай! Үүнийг судалж олж мэдэхэд маш олон нарийн бүтэц зохион байгуулалт хэрэгтэй байх даа?” гэж бид асуув.
“Бүтэц гэнээ!” гэж аугаа жүжигчин арслан мэт инээн “Ухаан бодлын бүтэц, хүч чадлын зохион байгуулалт, соронзонгийн...”
“Аанхаан, тог цахилгаан” гэж бид хэлтэл
“Үгүй ээ” гэж Аугаа жүжигчин хэлээд “Та нар ойлгохгүй байна. Би энэ бүхнийг өөрөө хийсэн юм. Жишээ нь үхлийн тухай ганцаарчилсан яриа байна. Та нар мэднэ биз дээ?” гэв.
“Орших уу, эс орших уу?” гэж бид эхлэв.
“Зогс” гэж Аугаа жүжигчин хэлэв. “Одоо бодоцгоо. Энэ ганцаарчилсан яриа. Яг мөн шүү. Үүнд л учир нь байна. Энэ бол Гамлет өөрөө өөртөө дотроо хэлж буй үг юм. Минийхээр бол ямар ч үг дуулдах ёсгүй. Бүх яриа чив чимээ, нам гүмд болох юм”
“Та үүнийг яаж хийх болж байна вэ?” гэж бид асуувал
“Зөвхөн нүүрний хувирал, хөдөлгөөнөөрөө”
Тэнгэр минь! Ингэж болно гэж үү? Бид жүжигчин рүү шимтэн харав. Энэ удаа нүүр рүү нь сайн харав. Бид үүнийг жүжигчин хийж чадах юм байна гэж анзаарч эхлэв.
“Би үзэгчдийн өмнө гэж ирээд нүүрний хөдөлгөөнөөр ганцаарчилсан яриаг хийнэ” гэж аугаа жүжигчин хэлэв.
Аугаа жүжигчин ийн ярихдаа тэр гараа зангидан дүрдээ орон сэтгэл хөдлөл, бодол, итгэл найдвар, эргэлзээ, шаналал нэг нэгээр илрэн байв. Бид энэ бүгдийг түүний байдлаас дараалан харах шиг болов.
“Гайхамшигтай!” гэж бид ам амандаа шивнэлдэв.
“Шекспирын үг”гэж аугаа жүжигчин хэлэх үед нүүрний төрх урьдын хэвийн байдалд орж “ямар ч хэрэггүй. Миний тоглолтонд огт хэрэггүй. Би бүгдийг хасна. Жүжигт ийм хэсэг их байх болно. Гамлет гавал барьж зогсдог алдарт хэсгийг жишээ болгоё. Шекспир “Ай, хөөрхий Йорик! Би түүнийг сайн мэддэг байлаа...” гэж хэлсэн байдаг”гэв.
“Тийм, тийм!” гэж бид өөрийн мэдэлгүй ам булаалдаж “Хязгааргүй ухаант хүн...” гэтэл
“Та нарын дуудлага аймшигтай сонсогдож байна” гэж жүжигчин хэлэв. “Та нар цааш нь сонс. Миний онолоор бол жүжигт ямар ч үг хэрэглэхгүй. Ганц үг хэрэглэхгүй. Гавал барихдаа би маш удаан, тайвнаар тайзан дээр гарч ирнэ. Дараа нь чив чимээгүй хэвээр гавлыг алган дээрээ тавьсан хэвээр багана налж зогсоно”
“Гайхалтай!” гэж бид хэллээ.
“Дараа нь тайзны голоор сүрлэг гэгч нь алхаж энгийн нэгэн модон вандан дээр очин гавал ширтэн түр зуур сууна” гэв.
“Хэлэх ч үг алга!”
“Дараа нь би тайзны ар руу явж хэвлийгээрээ газар хэвтэнэ. Ингэхдээ нүдний өмнө гавлаа барьсан хэвээр байна. Ийм байрлалтай хэсэг зуур байж байгаад Йорикийн гунигт түүхийг харуулахаар хөл, гэдсээ хөдөлгөн ургаж удаан мөлхөнө. Эцэст нь гавлыг гараасаа салгалгүй үзэгчид рүү нуруугаа харуулж гэнэтийн хөдөлгөөн хийж найзаа алдсандаа шаналж буй Гамлетын тэр их уй гашууг харуулах болно”
“Яаж ингэж сэтгээ вэ!” гэж бид дор дороо гайхаж бахдсандаа дуу алдацгааж “Энэ зүгээр нэг хувьсгал биш, харин хувьсал болж байна” гэцгээв.
“Аль алиар нь л нэрлэ” гэж аугаа жүжигчин хэлэв.
“Ер нь та Шекспиртэй Шекспиргүй болох юм байна гэсэн үг бус уу?” гэж бид үргэлжлүүлэв.
“Яг тийм. Шекспиргүй байхад болно. Түүнгүйгээр би маш ихийг хийж чадна. Шекспир надаас зуурчаад байгаа юм. Миний хэлэх гэсэн санаа бол Шекспир биш. Түүнээс илүү учир агуулгатай, өргөн хүрээтэй, илүү...юу ч гэмээр юм...илүү аугаа” Ингэж хэлээд аугаа жүжигчин дуугаа хураав. Бид харандаагаа өргөсөн хэвээр хүлээж байлаа. Тэгтэл түүний нүд хурцаар гэрэлтэн “Миний хэлэх гэсэн санаа бол би өөрөө юм” гэж шивнэв.
Ингэж хэлээд тэр суудал дээрээ юу ч үл дуугаран хөдөлгөөнгүй суусаар байв. Бид чимээгүй болгоомжтойгоор дөрвөн хөллөн хаалга хүртэл мөлхөж, дараа нь тэмдэглэлийн дэвтрээ амандаа зуун шатаар бууцгаав.
Аугаа жүжигчинтэй уузах гэж нэлээн хүндрэл бэрхшээлийг туулсны эцэст түүний номын сангийн нам гүм өрөөнд ярилцлага авахаар болсон юм. Жүжигчин тухлаг гүн буйдан сандалд сууж бодолдоо автан бидний байгааг ч анзаарахгүй байлаа. Түүний өвдөгний хавьцаа уран сайхнаар авахуулсан зураг нь байх бөгөөд аугаа жүжигчин түүний үл ойлгогдох нууцыг тайлахыг хичээх мэт тас гөлрөн ширтэх аж. Бид энэ зуур түүний тохойн тушаа ширээн дээр тавьсан хар цагаанаар буулгасан сайхан зургийг нь мөн таазнаас дүүжлээстэй гайхалтай хөргийг нь харж амжлаа. Энэ бүхнийг бид сандал дээр суухын зуур л анзаарцгаасан юм. Биднийг тэмдэглэлийн дэвтрээ гаргах үед аугаа жүжигчин бидэн рүү харав.
“Ярилцлага гэнээ?” гэж хэлэхэд нь түүний хоолойноос залхсан ядарсан өнгийг мэдрэгдэв. “Дахиад л ярилцлага!”
Бид бөхийв.
“Сурталчилгаа!” гэж өөрөө өөртөө бувтнан “Сурталчилгаа!. Яагаад заавал бид, жүжигчид, ийм сурталчилгаанд оролцож байх ёстой юм бэ?”
Бид үг бүрийг нь хэвлэж, гаргах бодолгүй байгаа гэж уучлал гуйн тайлбарлатал “Юу?! Хэвлэхгүй гэнээ?! Нийтлэхгүй гэнээ?! Тэгвэл яах гэж...”
Бид түүний зөвшөөрөлгүйгээр хэвлэхгүй гэдгээ нэг юм тайлбарлав.
“Аа тийм учиртай юм бий. ” гэж өнөөх л залхсан байдалтай хэлээд “Миний зөвшөөрөлгүй гэнээ... За за, тэгэхээр би зөвшөөрөхөөс өөр яах билээ. Дэлхий, ард түмэн надаас үүнийг хүлээж байгаа. Юу хүссэнээ л хэвлэ, гарга. Надад магтаал хэрэггүй, нэр хүнд ч хамаагүй. Дараа дараагийн үеийнхэн намайг үнэлэх болно. Гэхдээ...” гэж тэр дууны өнгөө чухал болгоод “надад бичсэн зүйлээ урьдчилж илгээхээ мартав аа. Би зарим нэг засвар хийж магадгүй” гэв.
Бид зөвшөөрсний тэмдэг болж тонголзов.
“За одоо” гэж бид яриагаа эхлэн “таны уран бүтээлтэй холбоотой хэдэн асуулт асуухыг зөвшөөрнө үү. Юуны өмнө таны бодлоор жүжгийн яг ямар төрөлд таны уран чадвар, авъяас илүү тод гардаг вэ? Эмгэнэлт эсвэл инээдмийн жүжиг гээд...” гэж асуув.
“Аль алинд нь” гэж Аугаа жүжигчин хариулав.
“Өөрөөр хэлбэл таны гоц авъяас аль алинд нь давамгайлдаггүй гэсэн үг үү” гэж бид лавлав.
“Үгүй ээ. Миний авъяас аль алинд нь тэргүүлдэг юм” гэж тэр хэлэв.
“Уучлаарай” гээд бид “Бид хэлэх гэсэн санаагаа бүрэн тод гаргаагүй бололтой. Бид юу гэж асуух гэсэн юм бэ гэхээр та өөрийгөө энэ хоёр төрлийн аль нэгэнд илүү сайн байж чаддаггүй гэсэн үг үү гэх гэсэн юм” гэж асуув.
“Үгүй дээ” гээд Аугаа жүжигчин гараа урдаа бариад (бидний сайн мэдэх, шүтэн харах дуртай гайхамшигтай хөдөлгөөн юм) арслан мэт толгойгоо хойш өргөхөд арслангийн дэл шиг үс нь арслангийнх шиг дух руу нь налан унав. Тэрээр “Үгүй дээ. Би аль алинд нь сайн. Миний авъяас эмгэнэлт болон инээдмийн жүжгийн аль алиныг нь шаарддаг юм” гэлээ.
“Өө, тийм үү” гэж бид нэг юм ойлгоод “Тийм болохоор та Шекспирын жүжигт тоглох гэж байгаа юм байна шүү дээ, тийм ээ?” гэж асуулаа.
Аугаа жүжигчин хөмсгөө зангируулав.
“Зөв болгож хэлвэл Шекспирын зан чанар миний тоглолтоор илрэх юм” гэв.
“Өө тэгэлгүй яахав. Нээрээ тийм л дээ” гэж бид өөрсдийн тэнэглэлдээ ичиж ам амандаа бувтнав.
“Би Гамлетын дүрд тоглох гэж байгаа” гэж аугаа жүжигчин үргэлжлүүлээд “Цоо шинэ Гамлет гарч ирнэ гэж хэлэхэд буруудахгүй” гэлээ.
“Шинэ Гамлет гэнээ!” гэж бид гайхсандаа дуу алдан “Шинэ Гамлат? Ийм зүйл байж болно гэж үү?” гэлээ.
“Бололгүй яахав” гэж аугаа жүжигчин хариулаад арслангийн тэргүүн мэт толгойгоо ургаш болгон “Би энэ дүрийг судлах гэж олон жил зарцуулсан. Гамлетын дүрийг өнөөг хүртэл буруу тайлбарлаж байсан” гэв.
Бид гайхан цочирдон сууж байлаа.
“Өнөөг хүртэл бүх жүжигчид” гэж үргэлжлүүлээд “зүрхэлж хэлэхэд өөрсдийгөө жүжигчид гэж нэрлэгсэд, өөрөөр хэлбэл надаас өмнө жүжиглэхийг оролдогсод тэр дүрийг гаргахдаа байнга алдаж байлаа. Тэд Гамлетыг хар нөмрөгтэй тоглож байлаа” гэв.
“Тийм, тийм. Хар нөмрөгтэй байдаг!” гэж бид яриаг таслан дуугарав.
“Тийм шүү. Энэ бол ёстой утга учиргүй юм” гэж аугаа жүжигчин яриагаа үргэлжлүүлэн ард байгаа номын шүүгээнээс хоёр гурван хүнд боть ном гаргаж ирэв. “Та нар Элизабетийн үеийг судалсан уу?” гэлээ.
“Ямар үе гэнээ?” гэж бид даруухнаар лавлав.
“Элизабетийн үе гэж сонссон уу?”
Бид дуугүй л байлаа.
“Эсвэл Шекспирын өмнөх үеийн эмгэнэлт үеийг?” гэж асуув:
Бид нүдээ бууруулав.
“Хэрэв та нар судалсан бол хар нөмрөгтэй Гамлет гэдэг байж болшгүй юм. Та бүхэнд ухаарах сөхөө байваас би тайлбарлаж болно. Шекспирын үед хэн ч хар нөмрөг өмсөж байгаагүй юм. Тийм зүйл ч байгаагүй” гэв.
“Тийм бол та яаж Гамлетыг гаргах вэ?” гэж бид гайхсан, сониучирхсан, бахархсан өнгөөр асуув.
“Бор нөмрөг өмсөнө” гэж Аугаа жүжигчин хэлэв.
“Бурхан минь” гэж бид дуу алдан “Энэ чинь нээлт байна!” гэж бахдав.
“Тийм ээ. Энэ бол нээлт” гэж тэр батлаад “Энэ гэхдээ миний олон санаануудын зөвхөн нэг нь. Миний гол үзэл санаа Гамлетын сэтгэл зүйг илэрхийлэхэд гарна” гэв.
“Сэтгэл зүй гэнээ!” гэж бид асуув.
“Тийм ээ, сэтгэл зүй. Гамлетыг үзэгчдэд ойлгуулахын тулд, би маш их зовлон тээж яваа хүн гэж харуулахыг зорьж байна. Түүнийг Weltschmerz[1] зовоож тарчлааж байгаа. Мөн тэр Zeitgeist[2] –н бүхий л ачааг нуруундаа үүрч яваа. Мөн чанарын хувьд мөнхийн үгүйсгэл түүнийг дагаж байгаа”
“Та түүний үүрч буй ачаа арай дэндүү байжээ гэж хэлэх гэсэн юм уу?” гэж бид аль болох цоглог асуув.
“Түүний хүсэл зориг мохсон” гэж Аугаа жүжигчин бидний асуултыг үл тоомсорлон үргэлжлүүлэн “тэр нэг зүг рүү тэмүүлээд нөгөөг нь хаядаг. Тэр нэг там руу унаад, дараа нь тэнгэр хүртэл нисдэг. Түүний хөл газрыг хайх ч агаар дээр л гишгээд байдаг” гэв.
“Гаймшигтай! Үүнийг судалж олж мэдэхэд маш олон нарийн бүтэц зохион байгуулалт хэрэгтэй байх даа?” гэж бид асуув.
“Бүтэц гэнээ!” гэж аугаа жүжигчин арслан мэт инээн “Ухаан бодлын бүтэц, хүч чадлын зохион байгуулалт, соронзонгийн...”
“Аанхаан, тог цахилгаан” гэж бид хэлтэл
“Үгүй ээ” гэж Аугаа жүжигчин хэлээд “Та нар ойлгохгүй байна. Би энэ бүхнийг өөрөө хийсэн юм. Жишээ нь үхлийн тухай ганцаарчилсан яриа байна. Та нар мэднэ биз дээ?” гэв.
“Орших уу, эс орших уу?” гэж бид эхлэв.
“Зогс” гэж Аугаа жүжигчин хэлэв. “Одоо бодоцгоо. Энэ ганцаарчилсан яриа. Яг мөн шүү. Үүнд л учир нь байна. Энэ бол Гамлет өөрөө өөртөө дотроо хэлж буй үг юм. Минийхээр бол ямар ч үг дуулдах ёсгүй. Бүх яриа чив чимээ, нам гүмд болох юм”
“Та үүнийг яаж хийх болж байна вэ?” гэж бид асуувал
“Зөвхөн нүүрний хувирал, хөдөлгөөнөөрөө”
Тэнгэр минь! Ингэж болно гэж үү? Бид жүжигчин рүү шимтэн харав. Энэ удаа нүүр рүү нь сайн харав. Бид үүнийг жүжигчин хийж чадах юм байна гэж анзаарч эхлэв.
“Би үзэгчдийн өмнө гэж ирээд нүүрний хөдөлгөөнөөр ганцаарчилсан яриаг хийнэ” гэж аугаа жүжигчин хэлэв.
Аугаа жүжигчин ийн ярихдаа тэр гараа зангидан дүрдээ орон сэтгэл хөдлөл, бодол, итгэл найдвар, эргэлзээ, шаналал нэг нэгээр илрэн байв. Бид энэ бүгдийг түүний байдлаас дараалан харах шиг болов.
“Гайхамшигтай!” гэж бид ам амандаа шивнэлдэв.
“Шекспирын үг”гэж аугаа жүжигчин хэлэх үед нүүрний төрх урьдын хэвийн байдалд орж “ямар ч хэрэггүй. Миний тоглолтонд огт хэрэггүй. Би бүгдийг хасна. Жүжигт ийм хэсэг их байх болно. Гамлет гавал барьж зогсдог алдарт хэсгийг жишээ болгоё. Шекспир “Ай, хөөрхий Йорик! Би түүнийг сайн мэддэг байлаа...” гэж хэлсэн байдаг”гэв.
“Тийм, тийм!” гэж бид өөрийн мэдэлгүй ам булаалдаж “Хязгааргүй ухаант хүн...” гэтэл
“Та нарын дуудлага аймшигтай сонсогдож байна” гэж жүжигчин хэлэв. “Та нар цааш нь сонс. Миний онолоор бол жүжигт ямар ч үг хэрэглэхгүй. Ганц үг хэрэглэхгүй. Гавал барихдаа би маш удаан, тайвнаар тайзан дээр гарч ирнэ. Дараа нь чив чимээгүй хэвээр гавлыг алган дээрээ тавьсан хэвээр багана налж зогсоно”
“Гайхалтай!” гэж бид хэллээ.
“Дараа нь тайзны голоор сүрлэг гэгч нь алхаж энгийн нэгэн модон вандан дээр очин гавал ширтэн түр зуур сууна” гэв.
“Хэлэх ч үг алга!”
“Дараа нь би тайзны ар руу явж хэвлийгээрээ газар хэвтэнэ. Ингэхдээ нүдний өмнө гавлаа барьсан хэвээр байна. Ийм байрлалтай хэсэг зуур байж байгаад Йорикийн гунигт түүхийг харуулахаар хөл, гэдсээ хөдөлгөн ургаж удаан мөлхөнө. Эцэст нь гавлыг гараасаа салгалгүй үзэгчид рүү нуруугаа харуулж гэнэтийн хөдөлгөөн хийж найзаа алдсандаа шаналж буй Гамлетын тэр их уй гашууг харуулах болно”
“Яаж ингэж сэтгээ вэ!” гэж бид дор дороо гайхаж бахдсандаа дуу алдацгааж “Энэ зүгээр нэг хувьсгал биш, харин хувьсал болж байна” гэцгээв.
“Аль алиар нь л нэрлэ” гэж аугаа жүжигчин хэлэв.
“Ер нь та Шекспиртэй Шекспиргүй болох юм байна гэсэн үг бус уу?” гэж бид үргэлжлүүлэв.
“Яг тийм. Шекспиргүй байхад болно. Түүнгүйгээр би маш ихийг хийж чадна. Шекспир надаас зуурчаад байгаа юм. Миний хэлэх гэсэн санаа бол Шекспир биш. Түүнээс илүү учир агуулгатай, өргөн хүрээтэй, илүү...юу ч гэмээр юм...илүү аугаа” Ингэж хэлээд аугаа жүжигчин дуугаа хураав. Бид харандаагаа өргөсөн хэвээр хүлээж байлаа. Тэгтэл түүний нүд хурцаар гэрэлтэн “Миний хэлэх гэсэн санаа бол би өөрөө юм” гэж шивнэв.
Ингэж хэлээд тэр суудал дээрээ юу ч үл дуугаран хөдөлгөөнгүй суусаар байв. Бид чимээгүй болгоомжтойгоор дөрвөн хөллөн хаалга хүртэл мөлхөж, дараа нь тэмдэглэлийн дэвтрээ амандаа зуун шатаар бууцгаав.
Жич. Шог зохиолч Стивен Ликокийн инээдмийн өгүүллэгүүдээс манай ээж орчуулж гаргах гэж байгаад амжаагүй. Тэрийг нь хэвлүүлчих санаатай өөрөө бас нэмж хэдэн өгүүллэг орчуулж үзэж байна. Үүний нэгийг блоглолоо. Засвар хийлгүй шууд тавьсан болохоор алдаа байвал хэлээрэй. Энэ номыг гаргахад өгүүллэгүүдэд нь таарсан хошин зураг хийвэл зүгээр байх гэж бодоо л байна.
No comments:
Post a Comment