үймсэн дотор

***Хөгшин муур явж байтал хөөрхөн жаахан муужгай дороо эргэлдэн нэг унаад л, буцаж босоод л, дахиж эргэлдээд л байхыг харж гэнэ. Хөгшин муур муужгайг өхөөрдөн асууж гэнэ.
- Чи яагаад дороо эргэлдээд байгаа юм бэ?
- Сүүлээ барих гээд.
Хөгшин муур балчир байхдаа бас л ингэж сүүлээ барих гэж оролдоод бүтэхгүй болохоор нь бухимддаг байснаа санаж гэнэ. Одоо бол сүүлээ төвөггүй бартчихдаг, хүрчихдэг болсон аж.
-Яагаад сүүлээ барих гээд байгаа юм бэ?
- Хэн нэг нь өмнө нь миний сүүл миний аз жаргал байдаг гэсэн юм. Тийм болохоор би аз жаргалаа алдахгүйн тулд баттай гэгч нь барьж авах гэсэн юм. Чингэхэд нь хөгшин муур муужгайг илэн хэлж гэнэ.
- Намайг яг чам шиг байхад хэн нэг нь энэ үгийг хэлж байсан юм. Тэргэхэд би бас яг л чам шиг сүүлээ барьж авах гэж адгаж байлаа. Өдөр бүр барих гээд чадахгүй, хүрдэггүй байсан даа. Сүүлдээ залхаад сүүлээ хөөцөлдөхөө байчихсан. Тэгсэн юу болсон гэж санана?
- Юу??????
- Томоо болсон хойно анзаартал сүүл үргэлж надтай хамт байгааг мэдсэн дээ.
****
Нэг нөхөр талийгаач болж. Нөгөө ертөнцөд Бурхантай хамт өөрийн туулж өнгөрүүлсэн амьдралыг эргэж нэг харж гэнэ. Тэгэхдээ амьдралыг харуулахдаа далайн эрэг дагуу элсэн дээрх хөлийн мөрөөр дүрсэлж үзүүлж гэнэ. Анзаартал, ихэнх үед хоёр хүний хөлийн мөр гарсан байтал, хамгийн их зовж шаналж байх үед ганцхан хөлийн мөр гарсан байж гэнэ. Хүн хэлжээ:
- Бурхан минь, та намайг хүнд хэцүү үед яагаад ганцааранг минь орхисон юм бэ? Яаж ингэж чаднам бэ? Бурхан хариулж:
- Би тэр үед чамайг тэврээд алхаж байсан юм аа.



***
Нэгэн хүн амьдралын зовлон бэрхшээлд зовж ядарч туйлдаа хүрч гэнэ. Тэрээр Бурханд ямар хэцүү байгаагаа хэлж, мөрөн дээрх ачаанаас нь хөнгөлж өгөөч гэж гуйн мөргөжээ. Бурхан өгүүлэв:
- За тэгвэл чи эндээс хүзүүндээ зүүж явах эрхиэ өөрөө сонго. Хүнд эрх хүнд ачаа. Хөнгөн эрхи хөнгөн ачаа болно. Ингээд Бурхан эрхиний агуулахад аваачив. Өнөөх эр өөрт ачаа бага байх эрхи хайж эхэлжээ. Ихэнх нь хүнд, эсвэл том, эв хаьгүй байлаа. Явж хайж хайж эцэст нь хамгийн хөнгөн, жижиг эрхийг олж
- Би үүнийг авлаа гэжээ. Чингэхэд Бурхан хэлжээ:
- Наад эрхи чинь угаасаа таны хүзүүнд зүүлттэй байсан чинь шүү дээ.

Ингээд энэ долоо хоногийн хагас сайн өдөр гэхэд эх орныхоо газар шороон дээр хөрвөөж байх нь. Юу хүлээж байгааг бурхан, чөтгөр хоёр л мэдэх байх. Гэхдээ бүх юм сайн сайхан руу тэмүүлж байдаг гэдэгт үргэлж итгэдгээрээ урагшаа.
Монголд намайг нүдээ ширгэтэл хүлээж байгаа хүн эмээ. Аргагүй, манайд байгаа хоёр эмэгтэйн нэг нь эмээ, нөгөө нь би юм чинь дээ. Сүүлийн үед өдөр нүдээ аниад суугаад байдаг болсон гэнэ. Яагаад ингээд байгааг асуухаар ач охиноо иртэл нүдээ гамнаж байгаа юм гэнээ. Ер наслаад нүд, чих нь аргагүй муудсан ч харъя гэснээ хараад, сонсъя гэснээ сонсоод л байгаа юм. Ойрд Монголын улс төр гэж бантангаа хутгаад эмээгийн дэмждэг ардчилсан нам нь хийморийг нь сэргэтэл хөгжөөхгүй байгаа бололтой. Очиж байгаад л улс төрийн халуун сонин, сонгуулийн прогноз сонсох гээд байгаа юм шүү дээ, эмээгээсээ.